W ramach samokontroli cukrzycy wymagane są badania kontrolne, aby optymalizować parametry cukrzycowe.
Badania pomocnicze w cukrzycy do nich zalicza się:
- obecność glukozy w moczu – glukoza w moczu pojawi się, gdy wartość glikemii przekroczy próg nerkowy dla glukozy, czyli 180 mg/dl. Wykazanie glikozurii stanowi wskazanie do oznaczenia glikemii,
- obecność ciał ketonowych w moczu lub zwiększone stężenie w surowicy – badanie najczęściej wykonywane, gdy poziom glukozy we krwi żylnej przekroczy 300 mg/dl, co mogłoby świadczyć o kwasicy ketonowej
- stężenie kwasu mlekowego w surowicy – > 5 mmol/l świadczy o rozwoju kwasicy metabolicznej, powstałej na wskutek nasilonej beztlenowej przemiany glukozy.
- hemoglobina glikowana (HbA1c) Służy do oceny wyrównania metabolicznego cukrzycy, gdyż odzwierciedla średnią glikemię w ciągu ostatnich 3 miesięcy. Badanie to powinno wykonywać się raz w roku u pacjentów ze stabilnym przebiegiem choroby. U osób z niewyrównaną cukrzycą należy oznaczać HbA1c co najmniej raz na kwartał. Prawidłowa wartość hemoglobiny glikowanej powinna wynosić:
- < 6,5% ( < 48 mmol/mol) u osób z cukrzycą typu 1, w przypadku krótkotrwałej cukrzycy typu 2, u dzieci i młodzieży,
- HbA1c < 8,0% ( < 64 mmol/mol) – u chorych w podeszłym wieku z wieloletnią cukrzycą, u których widoczne są powikłania makroangiopatyczne,
- HbA1c < 6,0% ( < 42 mmol/mol) – u kobiet, które są w ciąży lub planują powiększenie rodziny.
- Fruktozamina Oznaczana jest w przypadku, gdy odsetek HbA1c jest niewiarygodny. Służy do monitorowania efektów leczenia cukrzycy. Poziom fruktozaminy odzwierciedla średnią glikemię w ciągu ostatnich 3 tygodni ( jest to czas półtrwania albuminy). Zakres norm:
- osoby zdrowe – poniżej 285 μmol/l,
- cukrzyca wyrównana – 286 – 350 μmol/l,
- cukrzyca niewyrównana – powyżej 350 μmol/l.
- Gospodarka lipidowa:
- stężenie cholesterolu całkowitego: < 175 mg/dl ( < 4,5 mmol/l),
- stężenie triglicerydów: < 150 mg/dl ( < 1,7 mmol/l),
- składowe świadczące o gospodarce lipidowej w naszym organizmie
- stężenie cholesterolu frakcji LDL: < 100 mg/dl ( < 2,6 mmol/l),
- lekki a zły
- stężenie cholesterolu frakcji HDL: > 40 mg/dl ( > 1,0 mmol/l), dla kobiet wyższe o 10 mg/dl (o 0,275 mmol/l),
- ciężki a zdrowy
- stężenie cholesterolu „nie HDL”: < 130 mg/dl (< 3,4 mmol/l).
- Ciśnienie tętnicze krwi
- ciśnienie skurczowe: < 140 mm Hg,
- ciśnienie rozkurczowe: < 85 mm Hg.
- Kontrola ciśnienia tętniczego krwi u osób z DMt2 stanowi ważny element prewencji przewlekłych powikłań cukrzycy.
Bezwzględnie badania pomocnicze w cukrzycy pozwalają na stałe monitorowanie tych parametrów zmniejszy ryzyko częstości występowania incydentów wieńcowych, udarów mózgu.
