Warto zacząć od tego, by usystematyzować pewną wiedzę. Otóż, jeżeli zaobserwujemy rany w okolicy kostek, które najczęściej usytuowane są w okolicy kostki wewnętrznej i zewnętrznej i nie chcą goić się przez minimum cztery tygodnie, istnieje duże prawdopodobieństwo, że sugeruje to powstanie żylnych owrzodzeń podudzi. Z kolei, kiedy mówimy o chorobach tętniczych kończyn dolnych, ich przyczyną najczęściej jest miażdżyca. Owrzodzenia żylne i tętnicze mogą powodować wiele problemów!
Pacjenci często mają problem z określeniem tego, czy zmagają się ze owrzodzeniem żylnym czy tętniczym.
Jednak objawy przewlekłych ran będą tutaj nieco inne. Najprościej ujmując, kiedy mówimy o owrzodzeniu żylnym goleni, obserwujemy zmianę w postaci sączącej się wydzieliny. W sytuacji, kiedy pacjent posiada owrzodzenie tętnicze, rana będzie najczęściej sucha o charakterze martwicy. Oczywiście należy również mieć świadomość tego, że w obydwu przypadkach mamy różne sposoby leczenia tych ran. W dzisiejszym tekście zastanowimy się, jak możemy leczyć owrzodzenie żylne i tętnicze. Zachęcamy do lektury.
Owrzodzenie podudzi – podstawowe informacje
Wspomnieliśmy już o tym, że w przypadku głębokiej i trudno gojące się rany na kończynach dolnych, poniżej stawów kolanowych, mówimy o owrzodzeniu podudzi. Tak naprawdę warto zauważyć, że terminologii tej możemy używać w przypadku ran, które nie goją się samoistnie przez okres ponad około sześciu tygodni. Warto również zauważyć, że z tym problemem zazwyczaj zmagają się osoby starsze i borykające się z chorobami współistniejącymi. Wymienić tutaj należy między innymi cukrzycę, niewydolność serca, niewydolność nerek, choroby autoagresywne.
Owrzodzenia podudzi będą powstawały w wyniku niewystarczającego zaopatrzenia w tlen oraz niezbędne składniki odżywcze.
W efekcie rozwija się stan zapalny i martwica. Kiedy zmagamy się z przewlekłym charakterem choroby, problemy narastają i ciągle pojawiają się nowe. Rany przewlekłe często skolonizowane są florą bakteryjną. Natomiast nie każda bakteria wywołuje stan zapalny i jest niebezpieczna dla pacjenta. Niekiedy stan zapalny może przyjąć postać stanu zapalnego uogólnionego, objawiającego się osłabieniem organizmy, gorączką, dreszczami. W takim przypadku konieczne jest poszerzenie diagnostyki o pobranie materiału biologicznego z rany pacjenta na badanie bakteriologiczne, a także wdrożenie odpowiedniej antybiotykoterapii celowanej doustnej. Przestrzegamy przed używaniem antybiotyków miejscowych w postaci maści, spreyu czy przymoczka. Wszelkie zalecenia Towarzystw Leczenia Ran jednogłośnie zwracają uwagę na wzmaganie oporności bakterii na miejscowe antybiotyki, skutkujące opóźnionym gojeniem ran.
Przyczyny i typy ran
Pacjenci nie zdają sobie sprawy z tego, że owrzodzenia występują w różnych rodzajach i mają także różnorodne przyczyny. Najczęściej mówimy między innymi o owrzodzeniach żylnych, owrzodzeniach tętniczych, owrzodzeniach mieszanych, owrzodzeniach nowotworowych, owrzodzeniach zgorzelinowych oraz owrzodzeniach w przebiegu cukrzycy.
Bez względu na rodzaj istniejącej rany różnego rodzaju owrzodzenia goleni znacznie obniżają komfort życia osoby chorej. Zmiany są żywo bolesne i nieestetyczne. Ten nieatrakcyjny wygląd ran często doprowadza do wycofania się chorych z normalnego życia, ale koniecznie należy pamiętać, żeby zawsze korzystać z pomocy i konsultacji specjalisty, jeżeli zaobserwujemy pewne zmiany na naszych kończynach dolnych.
Owrzodzenie żylne a tętnicze – jak je rozpoznać?
Kiedy mówimy o przyczynach owrzodzenia kończyn dolnych, na pierwszym miejscu należy wymienić niewydolność żylną. W przypadku owrzodzeń żylakowych sprawa dotyczy zazwyczaj osób w starszym wieku i w zdecydowanej większości będą to kobiety. Tego typu niewydolność żylna spowodowana jest przez dysfunkcję aparatu zastawkowego, czy także dotyczy niedrożności naczyń żylnych. W patomechaniźmie choroby duży udział bierze też niewydolny mięsień brzuchaty łydki, stanowiący “pompę mięśniową” przyspieszająca krążenie. W efekcie mówimy o zastoju krwi i jej cofaniu się w naczyniach, a także poszerzeniu się żył. Dlatego też niewydolność żylna jest po prostu przyczyną żylaków. Czynniki ryzyka mogą tutaj być naprawdę różne, ale głównie wymienia się: uwarunkowanie na płeć, gdzie mowa tutaj o kobietach, problem dotyczy zazwyczaj osób po sześćdziesiątym roku życia, zmagających się z zakrzepicą żylną, prowadzących siedzący tryb życia, osób otyłych, występowania chorób układu żylnego w rodzinie, a także przewlekłą obturacyjną chorobę płucną
Takie owrzodzenia będą zlokalizowane najczęściej w okolicy kostki przyśrodkowej, a rzadziej bocznej.
Niejednokrotnie mogą być także usytuowane na tylnej części goleni nad kostką.
Warto również zauważyć, że przewlekła niewydolność żylna stanowi źródło choroby prawie połowę populacji dorosłych. Często możemy zaobserwować jej standardowe objawy dotyczące zmęczenia nóg, uczucia i ciężkości, mrowienie, swędzenie, czy nawet opuchlizna. Rany te będą trudne do zagojenia, a problem często powraca nawet po zakończonej terapii. Rana ta będzie otoczona zaczerwienioną skórą, z owrzodzenia będzie sączył się wysięk, a także często obserwujemy zniekształcenie goleni. Kiedy z kolei mówimy o owrzodzeniach tętniczych, powinniśmy mieć świadomość, że występują one rzadziej niż wyżej omawiane owrzodzenia żylne. Oczywiście częstotliwość pojawienia się tej choroby rośnie wraz z wiekiem, ale najczęściej będą one związane z miażdżycą tętnicy kończyn dolnych. Zatem warto wspomnieć, że w wyniku rozwoju miażdżycy dochodzi tutaj do zwężenia naczyń, co tym samym upośledza przepływ krwi. W konsekwencji niedostateczne dostarczenie składników odżywczych i tlenu do tkanek powoduje rozwój martwicy.
Najczęściej takie owrzodzenia będą zlokalizowane na piętach, grzbiecie stopy czy nawet palcach stóp.
Oczywiście istnieją pewne czynniki rozwoju tej choroby, które należy tutaj wymienić. Będzie to palenie papierosów, cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, czy także hiperlipidemia. W tym przypadku owrzodzenia tętniczego podudzi te zmiany chorobowe będą dotyczyły częściej mężczyzny. Owrzodzona rana jest zazwyczaj sucha i bolesna. W tym przypadku wysięk nie występuje. Jednakowoż głęboka martwica często sięga nawet kości i ścięgien, co zaobserwujemy gołym okiem.
Jak leczyć owrzodzenia tętnicze i żylne?
Oczywiście specjalista zaproponuje sposób leczenia i gojenia owrzodzeń podudzi, który będzie uzależniony od rodzaju rany. Istotne jest tutaj zróżnicowanie i postawienie właściwej diagnozy, by cały proces mógł przebiegać prawidłowo. Koniecznie należy pamiętać o tym, że bez względu na rodzaj owrzodzenia kluczowa jest regularna zmiana opatrunków. Mycie oraz oczyszczanie owrzodzonych ran powinniśmy wykonywać przy użyciu odpowiednich płynów do dezynfekcji ran – zaleconych indywidualnie przez specjalistę. Niejednokrotnie może zdarzyć się tak, że przed założeniem opatrunku, niezbędna okaże się chirurgiczna konsultacja oraz chirurgiczne opracowanie rany. Koniecznie należy również zadbać o ochronę skóry wokół rany.
Kiedy mówimy o leczeniu owrzodzeń żylnych, kluczowe będą tutaj opatrunkiem uciskowym. W tym celu mamy do dyspozycji elastyczne opaski lub specjalne pończochy uciskowe, które zakładamy na dzień i zajmujemy na noc. Interwencja chirurgiczna może się okazać konieczna w niektórych sytuacjach. W sytuacji, kiedy pacjenci zmagają się z owrzodzeniami tętniczymi, powinni bezwzględnie zaprzestać palenia papierosów, jeżeli taka sytuacja ma miejsce. Warto również zadbać o zmniejszenie nadwagi, jeżeli problem występuje. Kiedy owrzodzenie tętnicze zostało potwierdzone, będzie wymagało konsultacji z chirurgiem naczyniowym i niejednokrotnie wiąże się z zabiegiem chirurgicznego udrażniania tętnic. W sytuacji, gdy zabieg nie przynosi zamierzonych efektów, a martwica z tkanek może postępować, konieczna będzie amputacja.
Podsumowanie
W miarę możliwości należy zachować pewne działania prewencyjne i skupić się na profilaktyce. Dbanie o higienę skóry, modyfikacja diety, regularna aktywność fizyczna i stosowanie odpowiednich produktów będą tutaj kluczowe. Odpowiednio dobrane opatrunki należy także wybierać do rodzaju owrzodzeń, gdyż będą one chronić przed drobnoustrojami chorobotwórczymi, zagwarantują nam ochronę przed szkodliwym wpływem czynników zewnętrznych, zadbają o termiczną izolację rany, nie uszkodzą powierzchni owrzodzeń itd. Ponadto wybór odpowiednich środków zadba o stymulowanie różnych etapów gojenia ran.
Jeśli problem dotyczy Ciebie lub Twoich bliskich, zapraszamy do kontaktu.
